Мария Монтессори
| Мария Монтессори | |
| ит. Maria Montessori | |
 | |
| Төрөөбүт күнэ: | |
|---|---|
| Төрөөбүт сирэ: |
Кьяравалле, Марке, Королевство Италия |
| Өлбүт күнэ: |
6 ыам ыйын 1952 (81 сааһыгар) |
| Өлбүт сирэ: |
Ноордвейк-ан-Зе, Нидерланды |
| Дойдута: |
Италия уонна Королевство Италия |
| Билим эйгэтэ: | |
.jpg)
Мари́я Монтессо́ри (ит. Maria Montessori; 31.8.1870 — 6.5.1952) — итаалия бырааһа, педагог, учуонай, основанный врач, основанное воспитание, которая имелает население. Кини педагогическай системата күн бүгүнүгэр диэри аан дойду үрдүнэн үгүс государственнай уонна чааһынай оскуолаларга туһаныллар, аан дойдутааҕы Монтессори- ассоциация.[1]
Мария Монтессори аан дойдуга аатырыытын 1988 сыллаахха ЮНЕСКО XX үйэҕэ педагогикалыы өй-санаа ньыматын тобулбут түөрт педагог туһунан таһаарбыт быһаарыыта туоһулуур. Ол - Джон Дьюи (АХШ), ниэмэс Георг Кершенштейнер, Мария Монтессори уонна сэбиэскэй педагог Антон Макаренко[2].
Биографията
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]1870 сыллаахха Италияҕа Кьяраваллеҕэ төрөөбүт. Монтессори Италия остуоруйатыгар медицина куурустарын бүтэрбит бастакы дьахтар уонна номуука дуоктарын аатын ылбыт учуонайдартан биирдэстэрэ этэ.
Мария Монтессори аан дойдуга педагогиическэй систиэмэни айан биллибитэ. Бастакы «Монессори оскуолатын» кини 1907 сыллаахха тохсунньу 6 күнүгэр Риимҥэ арыйбыта. Бу оскуола үлэтигэр олоҕурбут ньымалара хойут салгыы сайыннарыллыбыттара уонна, хойукку сылларга кириитикэлэнэллэр да, элбэх дойдуга туһаныллаллар.
Монтессори һлэтин өйдөрүнэн мөлтөх оҕолору кытта саҕалаабыта, кэлин анал педагогикаттан уопсайга көспүтэ, өйдөрүнэн хаалыыта суох оҕолору кытта эмиэ дьарыктаммыта.
Монтессори Риим оҕо дьиэтигэр үлэтэ биллибитин кэннэ, кини ньыматыгар Хотугу Эмиэрикэҕэ болҕомтолорун уура сылдьыбыттара (1913 сыл диэки).
Мария Монтессори, Италияны таһынан, өр сылларга Каталонияҕа уонна Нидерлаандыга олорбута уонна үлэлээбитэ.
Нидерлаандыттан (1936 сылтан олрбута) Монтессори Теософ Уопсастыбата ыҥырыытынан Индияҕа барбыта, онно Мадраска, Карачига о.д.а. куораттарга лекциялары аахпыта, хойут Кодайканалега (ааҥл. Kodaikanal[3]) бэйэтин оскуолатын арыйбыта, ол оскуола Иккис аан дойду сэриитин кэмигэр үлэлээбитэ.
Индия кэнниттэн олоҕун бүтэһигэр дылы Нидерлаандыга олорбута. 1952 сыллаахха өлбүтэ (Ноордвейк-ан-Зе).
1929 сыллаахха Нидерлаандыга Аан дойдутааҕы Монтессори-Тэрилтэ тэриллибитэ (билигин да үлэлиир). Тэрилтэни Мария Монтессори уола Марио салайбыта, өлүөр дылы (1982).
Монтессор Ньыма
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Монтессор биир үгүс ситиһиитинэн кыра саастаах оҕолору үөрэтэр ньымата, аан дойду билиниитин ылбыт «Монтессори ньымата» диэн ааттаммыт кинигэҕэ сиһилии суруллубут. Бу ньыма оҕо бэйэтин инициативатын уонна айылҕа дьоҕурун сайыннарыыга, сүнньүнэн практическай оонньууларынан улахан болҕомтотун уурар. Монтессор ньымата оҕо бэйэтин тус тэтиминэн сайдар уонна оҕо сайдыытын саҥа өйдөбүллэрин учууталларга биэрэр. Монтессор ньыматын тутуспут учууталлар үс саастаах үөрэнээччилэр наадыйыыларын ураты усулуобуйаны тэрийбиттэрэ: 2-2, 5 сыл, 2,5- 6 сыл уонна 6-12 сыл. Оҕолор бэйэлэрин дьайыыларынан үөрэнэллэр, манипуляциялааһын, бэрээдэктээһин, хатылааһын, абстракцияны уонна бииргэ алтыһыы. Бастакы икки саастаах бөлөххө учууталлар оҕолору араас предметтэри манипуллааһын кэмигэр аһаҕастык сырдаталлар. Улахан бөлөххө оҕолор анаан- минээн толкуйдаан, өйү- санааны, айымньылаах дьоҕуру баһылаан абстрактнай өйдөбүллэри баһылыыллар[4].
Америка чинчийээччи олоҕун уонна үлэтин сыаналааһынынан Монтессор Р. Крермер, «1920 сылга диэри бэчээттэммит сүрүн үлэлэр („ Педагогическая антропология“,“ тупсарыллыбыт методика Монтессори — самостоятельная деятельность в образовании „уонна“ Элеменный материал Монтессори»), Мария на итальянском языке уонна автор салалтатынан тылбаастаммыттара.
Нуучча философ уонна педагог С. И. Гессен Монтессор методикатын ырытан- ырыҥалаан, механистичность быһыытынан кириитикэлээбитэ, оччотооҕуга оҕо педагогикатын төрүттээччи Ф. Фребель диэн кыра да буоллар, «киһи дууһатыгар, чөл буоларыгар кыһаллыа этэ»диэн. Гессен «Монтессор систиэмэтин көрдөрөр, наадалааҕынан оҕо уопсастыбатын иһинэн да, оҕолор бэйэ- бэйэлэригэр сыһыан " диэн өйдөбүлү оҥорор. Ханнык да буруйу кэспэккэ, Монтессори бары да буруйдарын боруостаан — холобур, мэник оҕолору муннукка арааран, тэйиччи баран муннукка туттарга күһэйии ньымата буоларын билинэр.
Быһаарыылар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- ↑ Монтессори үөскэтии ньымата Архыыптаммыт 2020, Ахсынньы 5 күнүгэр.
- ↑ цит. по Кораблёва Т. Ф. Философско-этические аспекты теории коллектива А. С. Макаренко. Автореф. канд. дис. … канд. филос. наук. М., 2000 г. С. 3.
- ↑ en:Kodaikanal
- ↑ Методика Мария Монтессори в педагогике